Ağız Aftı: Nedenleri, Tedavi Yöntemleri ve Korunma

Ağız Aftı Nedir?

Ağız aftı, ağız içerisindeki yumuşak dokularda oluşan, genellikle beyaz ya da sarı renkli, çevresi kızarmış, acı veren yüzeysel yaralardır. Tıbbi literatürde "aftöz üler" olarak bilinir. Genellikle dönemsel olarak tekrarlar ve bireylerde yemek yeme, içme ya da konuşma sırasında rahatsızlığa neden olur.

Ağız Aftı Neden Olur?

Ağız aftının tam olarak nedeni bilinmemekle birlikte, birçok tetikleyici faktör bu yaraların oluşumuna katkı sağlayabilir:

1. Stres ve Psikolojik Faktörler

• Yoğun stres aft oluşumu ile doğrudan ilişkili bulunmuştur. Bağışıklık sistemi stresteki bireylerde zayıflayarak aft oluşumuna yol açabilir.

2. Vitamin ve Mineral Eksiklikleri

• B12 vitamini, folik asit ve demir eksikliği aft gelişimini tetikleyen en yaygın sebepler arasındadır.

3. Alerjik Reaksiyonlar

• Diş macunlarında bulunan sodyum lauril sülfat gibi maddeler ağız içi dokuları tahriş edebilir.

4. Travmalar

• Yanlışlıkla yanağı ısırmak, sert yiyeceklerin ağız içi dokularına zarar vermesi aft oluşumuna neden olabilir.

5. Hormonel Düzensizlikler

• Kadınlarda adet dönemleri gibi hormonel değişikliklerin aft gelişimini tetiklediği gözlemlenmiştir.

6. Bağışıklık Sistemi Sorunları

• Behçet hastalığı gibi otoimmün hastalıklar ağız aftının bir belirtisi olabilir.

7. Bazı Yiyecekler

• Aşırı asidik veya baharatlı yiyecekler (portakal, limon, turşu, çok baharatlı yemekler) ağızda tahrişe yol açarak aft oluşumuna sebep olabilir.

Aft Yaralarına Ne İyi Gelir?

Ağız aftının tedavisi genellikle semptomların hafifletilmesine yöneliktir. Bunun için hem tıbbi hem de doğal yöntemler uygulanabilir:

1. Tıbbi Tedavi Yöntemleri

Antiseptik Gargaralar

Ağız çalkalama suları, enfeksiyonu azaltarak iyileşmeyi hızlandırabilir.

Aft Kremleri

Kortikosteroid içeren ilaçlar, aft yarasının şişliğini azaltarak acıyı hafifletebilir. Triamcinolone Acetonide bu gruba örnek olarak verilebilir.

Ağır Vakalar İçin Reçeteli İlaçlar

Doktor kontrolünde bağışıklık sistemini yöneten ilaçlar kullanılabilir.

2. Evde Aft Tedavisi Yöntemleri

Tuzlu Su Gargarası

• 1 bardak suya 1 tatlı kaşığı tuz ekleyerek gün içinde 2-3 kez gargara yapabilirsiniz.

Karbonat Gargarası

• Bir miktar karbonatı suyla karıştırıp gargara yapmak, aftın enfeksiyon riskini azaltabilir.

Bal ve Zerdeçal

• Bal ve zerdeçal karışımı aft üzerine uygulanarak hem yatıştırıcı hem de iyileştirici etki sağlayabilir.

Aloe Vera Jeli

• Doğal bir yatıştırıcı olarak aloe vera, aft yaralarında etkin bir şekilde kullanılabilir.

Yoğurt

• Yoğurt, ağızda dengeli bir flora oluşturarak aftın iyileşmesine yardımcı olabilir.

Aft Yarası Hangi Vitamin Eksikliğinden Olur?

Ağız aftı genellikle vitamin eksiklikleriyle bağlantılıdır. Bu eksikliklerin başlıcalari:

B12 vitamini eksikliği

Demir eksikliği

Folik asit (B9 vitamini) eksikliği

Çinko eksikliği

Bu vitamin ve mineralleri düzenli olarak almanız aft oluşumunu önemli ölçüede azaltabilir.

Hangi Yiyecekler Aft Yapar?

Bazı yiyecekler aft oluşumu riskini artırabilir:

Çok baharatlı yiyecekler

Aşırı asidik meyveler (portakal, limon, greyfurt)

Sert kabuklu kuru yemışler (badem, fındık)

Çikolata

Alkol

Hangi Yiyecekler Afta İyi Gelir?

Yoğurt: Probiyotik etkisiyle yararlıdır.

Muz: Asidik olmadığı için tahrişe yol açmaz.

Bal: Doğal bir antibakteriyel olarak yara üzerine uygulandığında iyileşmeyi hızlandırabilir.

Sebze çorbaları: Ağız içini rahatlatarak besin alımını kolaylaştırabilir.

Diş Fırçası Aft Yapar Mı?

Yanlış diş fırçası seçimi ya da dişleri çok sert bir şekilde fırçalamak ağız içi dokuların tahriş olmasına ve aft oluşumuna neden olabilir. Yumuşak kıllı diş fırçaları kullanılması önerilir.

Stres ve Aft İlişkisi

Stres, bağışıklık sistemini baskılar ve ağız içi yaralarının daha sık oluşmasına yol açabilir. Stres yönetimi için meditasyon, yoga ya da nefes egzersizleri gibi teknikler önerilir.

Ağız Aftından Korunma Yolları

Dengeli bir diyet uygulayın.

Diş hijyeninize özen gösterin.

Stresi azaltacak aktiviteler yapın.

Asidik ve tahriş edici gıdalardan uzak durun.

Vitamin ve mineral düzeylerinizi kontrol ettirin.

Ağız aftı, rahatsız edici olsa da genellikle ciddi bir durum değildir. Ancak, sık sık tekrar eden ya da iyileşmeyen yaraların bir uzmana danışılması gereken altta yatan bir soruna işaret edebileceği unutulmamalıdır.